YANIKLAR 1. BÖLÜM

DERİNİN TABAKALARI

1- Epidermis

2- Dermis (Kutis-Korium):kan ve lenf damarları, yağ ve ter bezleri, kıl follikülleri, deri kasları ve çeşitli duyuları alan sinirler bulunur.

3-Hipodermis (Subkutis, subkutan tabaka, pannikülus)

YANIK:Yüksek ısı, kimyasal madde, elektrik ve ışın gibi etkenler sonucu oluşan yumuşak doku yaralanmasıdır.

EPİDEMİYOLOJİ:

•Yanık ve yangınlar kasıtlı ölümler içinde beşinci sıradadır.

•18-35 yaş grubunda karşılaşma riski, 65 yaş üzeri yanıklarda da ölüm riski yüksektir. 

Çocuklarda 1-5 yaş grubunda kazayla sıcak suyla yanıklar daha sık görülür.

vKibrit

vSigara içmede dikkatsizlik

vSıcak sıvılardan sıçrama

vIsıtma ve pişirmede kullanılan elektrikli aletlerin bozulması

vAçık ateşin dikkatsiz kullanımı

vEvde emniyetli olmayan uygulamalar yanıcı sıvıların kullanımı

vÇok sıcak banyo suyuna girmek

vGüçlü deterjan ve asitler gibi kimyasal maddeleri kullanmaktır.

PATAFİZYOLOJİ

Yanık Ödemi-1:

•Yanıktan sonraki ilk birkaç saniye içinde arteriyollerde  konstrüksiyon olur.

•Daha sonra nöral vazodilatasyon gelişir. Yanığa neden olan etken hemen ortadan

kaldırılmazsa hücre proteinleri koagüle olarak hücre ölümü meydana gelir.

•Hücre ölümü de kapiller geçirgenliğin artmasına ve plazmanın damar dışına çıkarak

 doku ödemine neden olur.

Yanık Ödemi-2:

•Ayrıca plazma ile birlikte ödem alanına gelen proteinler bölgedeki onkotik basıncı arttırarak

ödem miktarının fazlalaşmasına ve lokal lenfatikleri tıkayarak ödemin emilim hızının

azalmasına neden olurlar.

•%25'den geniş yanıklarda ödem, yanık dokulara ek olarak sağlam deri ve organlar böylece

damar içi sıvı kaybı yanıktan itibaren ilk sekiz saatte en fazla olup, 36-48 saat devam eder.

Yanık ödemi-3 :•Yanıkta kaybedilen sıvı hem yanık yüzeyinden olan buharlaşmayla hem de

yanık dokusunda ve normal dokularda (özellikle büyük yanıklarda) görülen ödem nedeniyle

 oldukça fazladır.

•Büyük yanıkların ilk iki saatinde total vücut suyunun %15'i, ilk sekiz saatinde %80'i 

kaybedilebilir. Bu nedenle hipovolemik şok ve buna bağlı hemodinamik değişiklikler çok 

çabuk ortaya çıkar

Kalp Damar Yanıtı-1:

•Yanığa bağlı olarak kalp fonksiyonlarında bozulma olabilir. Yanıklı hastada plazma 

hacminin azalmış olması kardiyak output ve dolayısıyla kan basıncında düşmeye neden

olur.

•Geniş yanıklarda (%40'dan fazla) yaklaşık 20 dakika içinde kardiyak out-put %25-30

oranında azalmaktadır. 

Damar Yanıtı-2:

•Sempatoadrenal sistemin aşırı aktive olmasıyla periferal vazokonstrüksiyon ve taşikardi

olur. Yanığın direkt etkisi ile eritrositlerin %60 kadarı hemolize uğrayabilir.

•Bu durum ilk 3-4 gün içinde erken hemoliz ortaya çıkarır. Kemik iliğinden erken salınan

genç eritrositlerin yanıktan 10-15 gün sonra, dalakta hemolize uğramaları sonucu da geç

hemoliz ortaya çıkar.